• OBALAMY MITY
• WAŻNE INFORMACJE
• Technika dachowa
• Membrany wstępnego krycia (MWK)
• Folie wstępnego krycia (FWK)
• Paroizolacje
• Wiatroizolacje
• Instrukcja Układania Membran - Film

Dach płaski

Wszystkie dachy, których kąt nachylenia połaci jest ≤ 5° są dachami płaskimi.

Dach pochyły

Wszystkie dachy, których kąt nachylenia połaci jest > 5° są dachami pochyłymi . Nazywane są również dachami stromymi, co nie jest zbyt precyzyjne, ponieważ stromizna oznacza płaszczyznę nachyloną pod dużym kątem do poziomu. Wyróżniane są również dachy nisko nachylone, których kąt nachylenia połaci jest zawarty między 6° a 15°.

Dach wentylowany

Tak nazywamy taką konstrukcję, która zawiera zaprojekto­waną do tego celu wewnętrzną przestrzeń, rozdzielającą termoizolację od kompletnego pokrycia, przeznaczoną do swobodnego przepływu powietrza atmosferycznego, osu­szającego termoizolację i konstrukcję tego dachu. Przez kompletne pokrycie rozumie się wszystkie jego warstwy: pokrycie zasadnicze z uszczelnieniem określanym war­stwą wstępnego krycia. Przestrzeń wentylacyjna musi być tak zaprojektowana, aby ruch powietrza był natural­ny, a jedynie w najtrudniejszych, dużych konstrukcjach – wymuszony.

Folie dachowe

Termin określający wszelkie rodzaje folii układanych na i w dachu. Tym pojęciem określa się elastyczne materiały foliowe znajdujące zastosowanie w konstrukcjach dachowych. Foliami dachowymi są folie paroizolacyjne (nazywane paroizolacją) i nisko paro-przepuszczalne folie wstępnego krycia. Tą samą nazwą określa się mylnie, również membrany wstępnego krycia.

Folia wstępnego krycia

To coraz rzadziej stosowana folia nisko paro-przepuszczalna, stosowana pod pokryciami leżącymi na łatach, w funkcji warstwy wstępnego krycia, oznaczana skrótem FWK. Kryterium podziału miedzy MWK i FWK jest ich paro-przepuszczalność określona za pomocą współczynnika Sd, FWK to folia, której współczynnik  Sd > 0,3 m. W dachach o poddaszu mieszkalnym FWK muszą być oddzielone od termoizolacji szczeliną wentylacyjną (z wlotem i wylotem dla powietrza atmosferycznego). Funkcję FWK mogą również pełnić folie paroizolacyjne.

Folia paroizolacyjna

To foliowe materiały spełniając funkcję paroizolacji. Czyli zabezpieczają przed przedostawaniem się do termoizolacji pary wodnej oraz powietrza z wnętrza budynku. Folie te montowane są po tej stronie, z której dostaje się najwięcej pary czyli po stronie cieplejszej. W przegrodach zewnętrznych (ścianach i dachach) są mocowane po stronie  wewnętrznej, po wewnętrznej stronie termoizolacji. Jeżeli termoizolacja znajduje się między krokwiami, to folię paroizolacyjną montuje się pod krokwiami. „Folie paroizolacyjne” rozumiane są najczęściej jako określenie dotyczące najprostszych paroizolacji wykonanych z polietylenowych folii o grubości 0,15-0,3 mm.

Folia paroprzepuszczalna

Jest to nazwa mało precyzyjna, rzadziej stosowana jako określenie materiałów precyzyjniej nazywanych →foliami wstępnego krycia (FWK). Jest to folia mająca zdolność przepuszczania przez swoją powierzchnię pewnej ilości pary wodnej. Jej wadą jest mała precyzja, bo faktem jest, że paroizolacje też są paroprzepuszczalne ale w zdecydowanie mniejszym stopniu niż FWK.

Folia wysokoparoprzepuszczalna

Tak niektórzy określają → MWK, czyli wysoko paroprzepuszczalne membrany wstępnego krycia, układane w przegrodach dachowych jako warstwa uszczelniająca pokrycia leżące na łatach i kontr łatach (na ołatowaniu).

Folia  niskoparoprzepuszczalna

Tak niektórzy określają. → FWK, czyli nisko paroprzepuszczalne folie wstępnego krycia, układane w przegrodach dachowych jako warstwa uszczelniająca pokrycia leżące na łatach (na ołatowaniu).

Folia wiatroizolacyjna

Folia zabezpieczająca przed wywiewaniem przez wiatr ciepła ze ścian zewnętrznych budynków montowana na ich stronie zewnętrznej. Osłania również termoizolację ścian przed kurzem i wilgocią. Gdy jest szczelnie ułożona (bez szpar na klejonych zakładach i innych połączeniach) zapobiega przepływom powietrza przez szczeliny w przegrodach ściennych wywołanym różnicą temperatur (wewnątrz - zewnątrz). Dzięki temu zabezpiecza przed powstawaniem zjawiska →przewiewu.

Folia powietrznoszczelna

Folia (materiał elastyczny) zabezpieczająca przed wywiewaniem przez wiatr (a więc od zewnątrz) lub przez przepływ wywołany różnicą temperatur (od wewnątrz) cząstek ogrzanego powietrza z ocieplenia. Inaczej: folia zabezpieczająca przed powstawaniem zjawiska →przewiewu. Funkcję tę pełni również dobrze uszczelniona folia paroizolacyjna, która musi stanowić szczelną powłokę dla pary wodnej. Tą samą funkcję pełni →wiatroizolacja w ścianach.

Mata bitumiczna

To nasączona masą bitumiczną włóknina (na przykład po­lipropylenowa, poliestrowa itp.) stosowana jako warstwa podkładowa pod papy lub gonty bitumiczne oraz jako war­stwa wstępnego pokrycia, ale tylko wtedy, gdy producent potwierdza możliwość jej mechanicznego mocowania.

Membrany bitumiczne

To używane w Unii Europejskiej sformułowanie obejmuje szeroko pojęte papy i maty bitumiczne.

Membrany dachowe.

Szersze określenie obejmujące wszystkie materiały elastyczne rozpinane – układane na dachach. Tak potocznie  nazywane są MWK – wysoko paroprzepuszczalne membrany wstępnego krycia. Jest to nazwa mało precyzyjna, ponieważ obejmuje również mem­brany stosowane na dachach płaskich, wytwarzane z takich materiałów jak EPDM (sztuczny kauczuk), PCW lub TPO itp.

Ołatowanie

Zespół listew tworzących ruszt pod zasadnicze pokry­cia drobnowymiarowe dachów pochyłych, mocowane do poziomych łat, których rozstaw dopasowywany jest do wymiarów pokrycia. Ołatowanie tworzą łaty moco­wane poziomo do znajdujących się pod nimi pionowych kontrłat. Kontrłaty spełniają kilka funkcji: wyrównują płaszczyznę pod łatami, zapobiegają przeciekaniu wody pod warstwę wstępnego krycia (woda spływa wzdłuż kontrłat) i tworzą szczelinę wentylacyjną pod pokryciem zasadniczym.

Paroizolacja

Warstwa wykonana w dachu, ścianie lub na stropie z wyspecjalizowanych materiałów, której funkcją jest ograniczenie (w wymaganym stopniu) dostępu pary wodnej do wnętrza przegród budowlanych oraz zahamowanie przepływów powietrza przez przypadkowe szczeliny w ich konstrukcji lub na ich połączeniach między sobą. Głównym celem jest ochrona termoizolacji i konstrukcji tych przegród. Materiały te w zależności od oporu jaki stawią przepływowi pary wodnej dzielą się na trzy grupy : największą paro-przepuszczalność mają regulatory pary (o współczynniku Sd wynoszącym 2-10 m); najpopularniejsze są opóźniacze pary (o Sd 20-100 m); bariery parowe, które stawiają największy opór (o Sd wynoszącym 1000 - 2000 m). 

Paro-przepuszczalność

to zdolność materiału do przepuszczania pary wodnej. Dla materiałów stosowanych do budowy przegród dachowych jest to ważna cecha, której znajomość jest potrzebna do ustalenia ich prawidłowego usytuowania w systemie materiałowym przegrody. Najlepiej jest gdy materiały o wysokiej paro-przepuszczalności  powinny być montowane po zewnętrznej stronie a te o bardzo małej od. strony wewnętrznej (ciepłej). Najbardziej powszechną miarą przepuszczalności pary wodnej jest jednostka [g/m²/24 h], czyli ilość pary wodnej, która przejdzie przez metr kwadratowy materiału w ciągu 24 godzin. Parametr ten nazywany jest MVTR ("moisture vapour transmission rate" lub "water vapour transmission rate"). Im wyższa jest ta wartość, tym wyższa jest paro-przepuszczalność materiału. Jednak istnieje istotna wada ograniczająca jego stosowanie. Ilość przepuszczanej pary zależy od temperatury badania i ciśnienia pary. Dobierając odpowiednio różne parametry badania można wykazać, że materiał mniej  paro-przepuszczalny ma większą „paro-przepuszczalność” niż ten prawdziwie lepiej przepuszczający parę. Wystarczy zastosować normę, która bada tą cechę w wyższej temperaturze i ciśnieniu aby uzyskać większą wartość tego parametru. Obiektywna metoda porównywania „paro-przepuszczalności” wymaga stosowania tych samych parametrów prowadzonego badania. Ten warunek spełnia współczynnik Sd [metr] (równoważna grubość powietrza), którego określanie objęte jest tymi samymi warunkami badania.

Pokrycie dachu

To zewnętrzna warstwa dachu, osłaniająca konstrukcję dachu (i tym samym budynek) przed działaniami czynników atmosferycznych: opadami, wiatrem i nasłonecznieniem. Pokrycia stanowią wyspecjalizowane materiały, które powinny sprawnie i skutecznie odprowadzać wodę z opadów poza obręb dachu lub posiadać właściwości hydroizolacyjne. Im niższy jest kąt nachylenia połaci da­chowych, tym pokrycie powinno być bardziej odporne na miejscowe zaleganie śniegu i działanie stojącej wody. Na dachach płaskich pokrycie powinno być hydroizolacyjne. W umiarkowanej strefie klimatycznej pokrycie dachów pochyłych stanowi podwójny układ wyspecjalizowanych materiałów, utworzony z warstwy pokrycia zasadnicze­go i jego uszczelnienia, które nazywane jest warstwą wstępnego krycia (od niego zaczyna się krycie dachów). Pokrycie zasadnicze odprowadza wodę, osłania przed słońcem i wiatrem, a pokrycie wstępne uszczelnia dach przed skroplinami i opadami podwianymi przez wiatr. W związku z tym, obie warstwy są często wykonywane z różnych materiałów i spełniają jeszcze inne dodatkowe funkcje, na przykład wysokoparoprzepuszczalne mem­brany wstępnego krycia (MWK) zapobiegają powstawa­niu skroplin w termoizolacji i konstrukcji dachu.

Pokrycie pomocnicze

Warstwy wstępne – oprócz uszczelniania pokrycia zasad­niczego – mogą jeszcze spełniać funkcję, osłaniającego konstrukcję dachu lub cały budynek w trakcie budowy (doraźnie).

Pokrycie tymczasowe

Pokrycie spełniające funkcje warstwy wstępnej leżącej dłużej niż czas budowy. Jako pokrycia tymczasowe mogą mieć zastosowanie jedynie papy lub inne materiały hydro­izolacyjne, które wytrzymują długotrwale działania słońca i innych czynników atmosferycznych.

Pokrycie wentylowane

Tak nazywa się pokrycie, w którym między pokryciem zasadniczym a warstwą wstępnego krycia możliwy jest przepływ powietrza atmosferycznego wentylującego po­krycie zasadnicze i wstępne oraz ruszt z kontrłat i łat, na którym leży pokrycie zasadnicze. Wentylowanie pokrycia osusza warstwę wstępną i ma szczególne znaczenie wte­dy, gdy jest nią wysokoparoprzepuszczalna membrana wstępnego krycia (MWK). Tak osuszane dachy nazywa­my wentylowanymi dyfuzyjnie.

Połać dachowa

Nachylona powierzchnia dachu określona granicami utworzonymi przez jej brzegi w postaci: okapu (na dole spadku), kalenicy (na górze spadku) i szczytami, naroża­mi lub koszami (na bokach).

Szczyty połaci występują, gdy połać nie łączy się z innymi częściami dachu na bokach, a naroża i kosze są połą­czeniami sąsiednich połaci, tworzącymi odpowiednio kąt wypukły (naroże) i wklęsły (kosz).

Kalenica jest najwyżej położoną krawędzią połaci i też jest najczęściej połączeniem dwóch sąsiadujących ze sobą powierzchni, które tworzą kąt rozwarty (dach dwu­spadowy). Jeśli kalenica nie jest wspólną krawędzią dla dwóch połaci, to dach nazywany jest pulpitowym (i może składać się z kilku niestykających się pulpitów).

Poszycie

Jest to podłoże konstrukcyjne przeznaczone tylko lub głównie do podtrzymania pokrycia dachu. Poszycia mo­żemy podzielić na: drewniane (deski, sklejka, płyty OSB) lub żelbetowe (płytki korytkowe). Poszycie stanowi pod­łoże nośne dla pokrycia i oddziela je od konstrukcji oraz przestrzeni lub szczeliny wentylacyjnej (dach wentylowa­ny). Poszycie może też służyć jako podłoże dla warstwy wstępnego krycia (papa na deskowaniu), uszczelniającej pokrycia leżące na ołatowaniu. W skrajnych przypadkach poszycie może być warstwą wstępnego krycia na przykład: deski o jednakowej szerokości układane na zakład, mo­cowane do krokwi (bez papy). W poszyciach wykonanych z desek rozróżnia się deskowanie pełne i ażurowe (pół­deskowanie). W deskowaniu pełnym deski stykają się ze sobą lub są łączone na pióro-wpust (dla wyeliminowania uskoków i klawiszowania desek), a deskowanie ażurowe oznacza ułożenie desek z dużymi szparami o wielkości (rozstawie) dostosowanym do potrzeb pokrycia (najczę­ściej blach arkuszowych). W poszyciach ze sklejki lub OSB, styki poszczególnych płyt zabezpiecza się przed klawiszo­waniem przez ukształtowanie krawędzi (pióro-wpust) lub specjalnymi spinkami łączącymi płyty.

Powierzchnia czynna przepływu

Ta część powierzchni otworu montażowego wlotu (lub wylotu), która czynnie przepuszcza powietrze przez otwor­ki wykonane w materiale osłaniającym wlot (lub wylot). Osłony wlotu mogą być wykonane w formie kratki z siatki lub perforowanej powierzchni blachy lub innego tworzy­wa. Powierzchnię czynną najczęściej określa się jako % powierzchni montażowej osłony wlotu (od 40% do 80%).

Przegroda dachowa

To przegroda budowlana dachu, na którą składa się komplet elementów tworzących gotowy dach; składa się z: kompletnego pokrycia dachowego (na zewnątrz), konstrukcji dachu, jego termoizolacji wraz z paroizola­cją i okładziną wewnętrzną (na przykład płytą gipsowo- -kartonową).

Przewiew

Zjawisko polegające na niekontrolowanym przepływie powietrza przez szczeliny w zewnętrznych przegrodach budowlanych (ściany, dach) spowodowane różnicą ciśnień wywołaną głównie przez różnicę temperatur. Przepływy miedzy wnętrzem budynku a atmosferą mogą być jeszcze wywoływane przez wiatry. Razem z powietrzem ucieka ciepło i z tego powodu zjawisko przewiewu w zewnętrznych przegrodach budowlanych nazywane jest mostkiem powietrznym. Jego szkodliwość jest spowodowana jeszcze (powstającym głównie zimą) efektem zawilgocenia przegrody. Wynika to z dużego spadku temperatury powietrza podczas jego przepływu w szparach, co skutkuje wytrąceniem się zawartej w nim pary wodnej.

Równoważna (lub ekwiwalentna) dyfuzyjnie grubość powietrza – opisywana jako Sd

Określa paroprzepuszczalność materiału przez porów­nanie jego właściwości dyfuzyjnych do dyfuzyjności powietrza o określanej grubości. Powietrze stawia opór parze wodnej uzależniony od grubości warstwy – im jest grubsza, tym para wodna trudniej przechodzi przez po­wietrze. Inaczej można powiedzieć, że współczynnik Sd charakteryzuje właściwości dyfuzyjne warstwy materiału budowlanego o określonej grubości w ten sposób, że po­równuje je do grubości warstwy powietrza o tym samym oporze dyfuzyjnym. Stąd wymiarem tego współczynnika jest metr.

Strop

Poziomy element konstrukcyjny oddzielający poszcze­gólne kondygnacje budynku. Strop przenosi obciążenia na pionowe elementy, takie jak ściany lub słupy. Na jego górnej powierzchni układana jest podłoga, a dolna po­wierzchnia, jeżeli jest pokryta tynkiem, tworzy sufit. Sufity mogą też być oddzielnymi podwieszanymi konstrukcjami.

System materiałów (system materiałowy)

Określony układ, wzajemne usytuowanie i kolejność za­montowania wszystkich materiałów tworzących przegro­dę budowlaną według wybranych zasad i reguł.

Współczynnik oporu dyfuzyjnego μ

Wielkość stała dla poszczególnych rodzajów materiałów, charakteryzująca ich opór dyfuzyjny. Określany jest jako wartość względna, oznaczająca ile razy opór dyfuzyjny warstwy materiału jest większy od oporu takiej samej warstwy powietrza w tych samych warunkach. Współ­czynnik ten dla powietrza wynosi 1, a dla lekkich poro­watych materiałów izolacyjnych o dobrej izolacyjności termicznej jest mały, zdążający do 1.

Więźba dachowa

Drewniana konstrukcja dachu, która przenosi obciążenia z pokrycia dachowego. Więźby są konstrukcjami ciesiel­skimi, składającymi się z belek odrębnie nazywanych w zależności od pełnionej funkcji (między innymi kro­kwie, jętki, murłaty, słupki itd.), stanowiących określone typy konstrukcji (na przykład dachy krokwiowe, jętkowe, kleszczowo-płatwiowe itp.).

Przekazywanie sił pochodzących od obciążeń (ciężaru własnego, śniegu oraz parcia i ssania wiatru) pomiędzy poszczególnymi belkami więźby odbywa się przez złącza ciesielskie. W kierunku podłużnym konstrukcja dachu usztywniona jest za pomocą ukośnie przybijanych desek lub taśm metalowych (wiatrownic). Na więźbie spoczywa pokrycie dachu.

SKRÓTY

FWK – folie wstępnego krycia

Materiały foliowe o niskiej lub zerowej paroprzepusz­czalności (ich Sd > 0,3 m), stosowane jako uszczelnienia pokryć układanych na łatach (z kontrłatami). Wymagają zbudowania szczeliny wentylacyjnej między tymi foliami a termoizolacją (według techniki dachu wentylowanego); w dachu, w którym są zamontowane muszą być skonstru­owane dwie szczeliny wentylacyjne: jedna – pod pokry­ ciem, a druga – pod FWK. Folie tego typu są również na­zywane: foliami paroprzepuszczalnymi lub dachowymi. Produkowane są głównie z polietylenu, rzadziej – z po­lipropylenu lub innych tworzyw sztucznych.

MWK – membran wstępnego krycia

Elastyczne materiały o wysokiej paroprzepuszczalności (ich Sd ≤ 0,3 m) stosowane jako uszczelnienia pokryć układanych na łatach z kontrłatami. Ich główną zaletą jest możliwość układania na styk z termoizolacją, co eli­minuje szczelinę nad termoizolacją i dach jest osusza­ny przez jedną szczelinę znajdującą się pod pokryciem. Dzięki temu konstrukcja dachu jest dużo prostsza i lepiej osłaniana przed wpływem czynników atmosferycznych. W związku z tym, że wentylowane jest tylko pokrycie, taki dach należy do typu nazywanego dachem niewentylowa­nym z pokryciem wentylowanym.

Nazwa MWK uniemożliwia pomylenie tego materiału z membraną dachową wierzchniego krycia (z PCW, EPDM itp.), stosowaną na dachach płaskich. MWK są również nazywane membranami dachowymi (tak samo jak mem­brany na dachy płaskie).

NDP – najmniejsze dopuszczalne pochylenie

Kąt pochylenia połaci dachowej, poniżej którego nie wol­no układać pokrycia dachowego. Określany jako NDP. Producenci dachówek określają go jako niższy od NZP dlatego, że dachówki można układać na przykład na dachu spodnim, czyli na warstwie wstępnego krycia o maksymal­nej szczelności (odpowiednim stopniu szczelności). NDP powinien być określany przez wszystkich producentów dla poszczególnych rodzajów pokryć dachowych (i dla konkretnego modelu) układanych na łatach.

NZP – najmniejsze zalecane pochylenie

Kąt pochylenia połaci dachowej, poniżej którego ukła­danie pokrycia dachowego jest możliwe po zachowaniu pewnych dodatkowych warunków technicznych (odpo­wiednich stopni szczelności). Nazywany skrótowo NZP jest określany przez producentów dla konkretnych modeli dachówek.

WT

Warunki Techniczne, czyli Obwieszczenie Ministra In­westycji i Rozwoju z dnia 8 kwietnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019 roku poz.1065).

Wiele haseł w tym słowniku jest zredagowanych według Słownika Dekarskiego PSD (2020).